Het pensioenprobleem uitgelegd voor leken.

Het pensioenprobleem uitgelegd voor leken.

Bijna elke dag kun je wel een verhaal lezen over de crisis waarin ons pensioenstelsel verkeert. Het woord crisis is een volkomen onjuiste beschrijving van wat er aan de hand is. Natuurlijk zijn er ontwikkelingen in de arbeidsmarkt waar ons pensioen zoals het sinds jaren is ingericht niet op is berekend. Denk alleen al aan het enorm toegenomen aantal zelfstandigen zonder personeel en de flexwerkers die geen pensioen opbouwen. Dat verschijnsel heeft echter weinig te maken met de aard van ons pensioenstelsel, maar moet door maatregelen op de arbeidsmarkt worden aangepakt. Je hoort ook dat de toename van de levensverwachting niet is verrekend in de pensioenen en dat de vergrijzing een probleem is. Dat zijn onzinnige beweringen die gebaseerd zijn op onkunde of kwade wil. Want voor het aanvullend pensioen wordt door elke deelnemer gespaard en vanuit het opgebouwde vermogen wordt voldoende geld gereserveerd om de kosten van een steeds ouder wordende bevolking te dragen. Bovendien is de pensioenleeftijd verhoogd.

Wat is dan het probleem? Met de hand op het hart durf ik u te verzekeren dat er niets ernstigs aan de hand is. Verreweg de meeste pensioenfondsen beschikken over voldoende geld om aan al hun verplichtingen te voldoen. Elke maand opnieuw wordt berekend of er genoeg geld in de pot zit voor de komende zestig jaar. En het zijn de eisen die aan die berekening worden gesteld die roet in het eten gooien. Pensioenfondsen moeten zich onnodig arm rekenen en kunnen daarom de uitkeringen niet aanpassen aan de geldontwaarding.

Hoe zit dat? Een pensioenfonds beschikt over financiële middelen die belegd worden in aandelen, onroerend goed en leningen aan bedrijven en overheden. De belegde middelen brengen geld op, we zeggen dat ze renderen. Zo is het gemiddelde rendement van de belegde middelen van pensioenfondsen in Nederland meer dan 5% over de langere termijn. Je zou dus zeggen: als je ook in de toekomst uitgaat van 5% rendement dan kun je gemakkelijk uitrekenen of er voldoende geld in de pot zit om in de toekomst aan alle verplichtingen te voldoen.

Maar u kent de uitdrukking wel: resultaten uit het verleden zijn geen garantie voor de toekomst. Je moet een beetje voorzichtig zijn met het vooruitlopen op toekomstige rendementen. Je moet als het ware een reserve inbouwen voor als het wat anders loopt dan verwacht. De Nederlandsche Bank heeft het normrendement vastgesteld waarmee pensioenfondsen moeten rekenen. Zodat ze zich niet rijk kunnen rekenen. En dat rekenrendement zit momenteel op ongeveer 1%. Dat is wel heel erg laag. Hoe komt dat? De Nederlandsche Bank wil dat pensioenfondsen net doen alsof ze geen aandelen of onroerend goed hebben, maar alleen leningen aan overheden met een laag risico en bijgevolg laag rendement. En door onverantwoorde acties van de Europese Centrale Bank onder leiding van de Italiaan Mario Draghi is de rente voor deze leningen nu al sinds 2014 erg laag. Gevreesd moet worden dat die lage rente nog heel lang laag blijft. De ECB heeft al aangekondigd dat de rente in september 2019 verder zal worden verlaagd.

Is het gebruik van een laag rekenrendement een probleem? Jazeker, want door deze aanpak wordt een buitengewoon pessimistisch beeld van onze pensioenfondsen geschetst: alsof ze niet 6% rendement gemiddeld realiseren, maar slechts 1%. Maar er komt nog iets bij. Zelfs als een pensioenfonds ook volgens dit lage rekenrendement over voldoende middelen zou beschikken, dan nog  mogen de pensioenaanspraken van werknemers en de pensioenuitkeringen van gepensioneerden niet worden aangepast aan de geldontwaarding (indexeren noemen we dat). Pensioenfondsen moeten over een reserve van meer dan 10% beschikken alvorens ze mogen beginnen met nadenken over verhogingen. En een volledige aanpassing aan de prijsontwikkeling is alleen toegestaan bij een reserve van meer dan 20%. Hiermee dwingt de politiek pensioenfondsen tot een extreem voorzichtig beleid. Er zitten twee sloten op de deur: een belachelijk laag rekenrendement en enorme buffers. Overigens is een wijziging die in het Pensioenakkoord werd overeengekomen dat er geen buffers meer nodig zijn. Dat wil zeggen dat alle rendement dat pensioen maken boven het risicovrije rekenrendement ter beschikking staat voor indexering. Maar er is wel een restrictie: het overrendement mag slechts voor 10% worden gebruikt, de overwinsten moeten dus over tien jaar worden uitgesmeerd. Dat betekent dat een pensioenfonds dat de ambitie heeft een waardevast pensioen te bieden, een dekkinsggraad moet hebben van 120%. Met andere woorden: er is geen buffer verplicht maar bij een indexatie-ambitie is de situatie dezelfde als nu het geval is. Alleen noemen we het geen buffers meer maar overrendement. En de consequentie is dat er altijd meer in kas moet zijn dan nodig. Er lekt dus een aanzienlijk deel van de belegde middelen weg naar toekomstige generaties die het op hun beurt verder zien weglekken naar de toekomst.

Bij het vaststellen van de premie die u moest betalen toen u uw pensioen nog opbouwde, is rekening gehouden met een zeker rendement. Het pensioenfonds is ervan uitgegaan dat uw premie zou worden belegd en dat die belegging rendabel zou zijn. Tot 2007 werd de premie berekend op basis van een rendement van 4% en daarna is dat percentage geleidelijk gedaald tot iets boven de 2,5%. Als u altijd premie heeft betaald met als uitgangspunt een rendement van 2,5% tot 4% en als het pensioenfonds altijd een gemiddeld rendement heeft gemaakt van meer dan 4%, dan mag u toch verwachten dat u krijgt wat u beloofd is? Nu dat u al vele jaren niet krijgt waar u recht op heeft, raakt u geleidelijk het vertrouwen kwijt in ons pensioenstelsel en in uw pensioenfonds. Maar dat komt niet omdat het stelsel niet deugt of omdat de pensioenfondsen slecht presteren, dat komt omdat de pensioenfondsen van De Nederlandsche Bank net moeten doen alsof ze slecht presteren.

Het is problematisch dat in de media op dezelfde trom geslagen wordt als bij De Nederlandsche Bank. Herhaaldelijk lees je dat de pensioenfondsen er slecht voorstaan. Daarbij wordt vaak de term gebruikt die afkomstig is uit onze traditie als polderland. “De pensioenfondsen staan onder water” heet het dan. Dat betekent dat ze minder belegde middelen hebben dan de contante waarde van de verplichtingen. “Ze kunnen hun verplichtingen niet nakomen”, staat er op de voorpagina van de landelijke dagbladen. Maar er staat niet bij dat ze onder water staan omdat De Nederlandsche Bank het waterpeil heeft verhoogd. Wis en waarachtig kunnen ze hun verplichtingen nakomen. Alleen als ze een rendement zouden maken gelijk aan het officiële lage rekenrendement dan zouden ze niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Alleen als ze al hun belegde middelen hadden vastgelegd in risicovrije overheidsobligaties, dan zouden ze niet aan hun verplichtingen kunnen voldoen. Maar gelukkig beleggen pensioenfondsen veel breder, met een grote nadruk op zakelijke waarden zoals aandelen en onroerend goed. Misschien halen ze in de toekomst geen 7% meer, zoals in het verleden. Maar 3% moet mogelijk zijn.

Als het rekenrendement voor de berekening van de toereikendheid van de belegde middelen hetzelfde zou zijn als het rekenrendement dat gebruikt wordt voor het vaststellen van de premies, dan is er niets aan de hand. Dan stijgen de reserves van pensioenfondsen in Nederland naar 25% tot 30% en dan krijgt u van jaar op jaar de prijsstijgingen gecompenseerd. Maar zo’n aanpassing wil de regering niet. Omdat die hogere rekenrente ten koste zou gaan van de jongeren. Maar dat is alleen maar waar als het werkelijk gerealiseerde rendement lager is dan het toegepaste rekenrendement. En als dat zich werkelijk zou voordoen kun je dat rekenrendement weer aanpassen. De regering blijft echter vasthouden aan de extreem lage rente van een Italiaanse bankier, gecombineerd met hoge reserves. Sterker: in het Pensioenakkoord is vastgelegd dat de premies voortaan ook berekend worden op basis van het risicovrie rekenrendement. Dat betekent alvast dat de premie gaan stijgen boven de 30% en vervolgens jaarlijks gaan meebewegen met de ontwikkeling van de risicovrije rente.

Hoe lang gaat deze vreselijke toestand nog duren en voor wie doet de regering dat eigenlijk? Het resultaat is dat er een enorme vermogen wordt opgebouwd waarvan de gepensioneerden niet naar evenredigheid kunnen profiteren. Misschien, over twintig jaar, komt de regering tot het inzicht dat de pensioenen gewoon kunnen stijgen en de koopkracht kunnen bijhouden. Maar dat zal voor velen van ons te laat komen.

Rob de Brouwer

16 augustus 2019

23 Reactie's
  • Pieter Ypeij
    Geplaatst op 11:04h, 20 augustus Beantwoorden

    Dus wat kunnen gepensioneerden daartegen ondernemen?

  • Joop Lamers
    Geplaatst op 00:19h, 21 augustus Beantwoorden

    Aan sluiten op de pagina en groep Volksbond nederland in oprichting.
    Wij zijn bezig een nieuwe bond op te richten door en voor burgers in alle doelgroepen.
    Wij zijn het als burgers zat kaal geplukt te worden, de kip is kaal en het vet is van de botten.
    Meld u aan op facebook samen staan we sterk tegen die graaiers in Den Haag.
    Fout ligt niet bij de pensioenfondsen maar bij de banken deze regering en de huidige bonden die Den Haag in hun zakken heeft en daarin vele leden van die huidige bonden bij ons terecht gekomen zijn nu.
    Daarom zeggen wij sluit je aan, het animo is meer dan groot en wanneer de deuren open gaan het eerste wat wij in Den haag zullen bezorgen is een pak pampers want ze zullen het niet droog houden als wij gaan komen!

  • Carlos pinto
    Geplaatst op 08:28h, 21 augustus Beantwoorden

    Hehe… ik begreep de toekomstige rekenrente niet bij een beschikbaar premie syateem en de buffers. Nu begint een klein beetje het licht te dagen.

  • Ton Kuijler
    Geplaatst op 08:52h, 21 augustus Beantwoorden

    Als over 10 à 15 jaar de babyboomers zijn overleden is het feest, de overheid roomt dan alle pensioen potten af, dat wat over is is dan voldoende voor de volgende generaties .
    Door het afromen kan de overheid hogere dijken aanleggen, de energie transitie en de staatsschuld betalen van ieder’s tot nu toe gespaarde pensioen.
    Het is jouw geld en het gaat worden gebruikt voor andere doeleinden, gelegaliseerde diefstal dus. 🤬

  • Mike Brons
    Geplaatst op 09:32h, 21 augustus Beantwoorden

    Staken en wel onmiddellijk!!

  • Marianne de Meyer
    Geplaatst op 12:59h, 21 augustus Beantwoorden

    Inderdaad staken!!!!!!! Het land had al lang plat moeten liggen, maar de bevolking twijfelt. Kortom….ze durven niet. Bang om hun baan te verliezen……….bang voor alle ellende etc etc etc…….Begrijpelijk van de ene kant, van de andere kant is het……….tja, wat? Risico,s nemen horen bij het leven. Gewoon doen!!!!! Het land plat…..2e Kamer Gebouw blokkeren…….snelwegen blokkeren……etc etc etc……..dat zijn actie,s die aanslaan. Waar wachten we dan nog op???

  • Bert van Someren
    Geplaatst op 13:13h, 21 augustus Beantwoorden

    Er is maar 1 reactie mogelijk die aankomt bij deze overheid. Wij gaan inderdaad staken. Heel veel pensioengerechtigden zijn als vrijwilliger werkzaam. Ook die gepensioneerden die iedere dag op hun kleinkind/Kleinkinderen passen, Haan staken. Dan moet de Regierung Maar ook de Nederlandse Bank reagieren.

  • Harm Kalk
    Geplaatst op 14:02h, 21 augustus Beantwoorden

    Bij al deze ellende betreffende onze pensioenen komt bij mij de vraag boven “De pensioenen bij Shell en Unilever enz. worden wel geindexeerrd” ? Het mag wel duidelijk zijn waarom deze vraag boven komt.

  • Hans Verburg
    Geplaatst op 15:42h, 21 augustus Beantwoorden

    Bestaat de Overheid niet uit mensen? Ik dacht het wel. Komen deze dan zelf niet in opstand? Ik dacht het niet. Teminste, tot nu toe.

  • Eric Lington
    Geplaatst op 15:52h, 21 augustus Beantwoorden

    En zolang we met zijn allen niet massaal protesteren tegenmdit onrecht veranderd er gewoonweg niets. Dan kan plan 2 worden ingezet, de vorming van een Europees pensioen. U mag zelf raden waar dat geld vandaan gaat komen. Slaapt u vooral zachtjes door.

  • Nicoline Maarschalk Meijer
    Geplaatst op 18:56h, 21 augustus Beantwoorden

    Zolang iedereen blij instemt met akkoorden die ‘Pensioenakkoord’ heten maar helemaal niet over pensioenen gaan, alleen over AOW, worden de belangen van gepensioneerden verkwanseld. De bonden, FNV als voortrekker, zijn minder geïnteresseerd in indexering en nadelige rekenrentes. Voor hun achterban hebben AOW-leeftijd en niet korten de hoogste prioriteit. Ondertussen zitten de gepensioneerden koepels nog steeds niet aan tafel, terwijl daar degenen met iets hogere pensioenen zitten die het meest last hebben van niet-indexering van hun gespaarde geld. En deze mensen zijn lang niet altijd lid van een vakbond die de wet- en regelgeving domineert (samen met de werkgevers waarvan de overheid zelf de grootste is!) . We moeten ons niet de kaas van het brood laten eten en OPLETTEN dat we meebeslissen. En ZEKER NIET ja zeggen tegen akkoorden waar we (nog) niks aan hebben en waar we geen invloed op uit kunnen oefenen omdat we niet aan tafel zitten! We moeten niet ophouden met op onze kleinkinderen te passen: we moeten DIE PLAATS AAN TAFEL OPEISEN!!
    Er is geruisloos een AOW-akkoord gesloten TERWIJL DE PENSIOENEN NAUWELIJKS AAN BOD ZIJN GEKOMEN. Dat ‘wordt later ingevuld’. Door wie? Niet door u! WAKE UP! Wordt lid van uw gepensioneerdenvereniging. Onze toekomst hangt af van de wet van de grote getallen. Hoe meer mensen de koepels KNVG-KVOG vertegenwoordigen, hoe groter de vuist en hoe meer rake klappen we uit kunnen delen! Of u nou vrijwilligerswerk doet of niet…
    Meld u aan, kom in actie en steun de koepels zodat die niet een half, maar anderhalf miljoen leden kunnen vertegenwoordigen. Dat zijn dingen die indruk maken in Den Haag!!!

  • L.H. Bijkerk
    Geplaatst op 19:18h, 21 augustus Beantwoorden

    Ik sluit mij graag aan bij de groep Volksbond Nederland i.o.

  • Nico Stuurstraat
    Geplaatst op 07:53h, 22 augustus Beantwoorden

    Glashelder verwoord. Wat ik al jaren beweer. Wat te doen? Alweer een nieuwe politieke partij oprichten? Zinloos gebleken tot nu toe. Staken? De oudjes? Ze lachen ons uit! Op de snelweg gaan zitten? We worden weggespoten of doodgereden. Het interesseert de Haagse kliek geen bal. De juppen in de
    Regering hebben ons al lang afgeschreven.

  • Henk Muijtjens
    Geplaatst op 09:11h, 22 augustus Beantwoorden

    Eigen zakken vullen staat weer voorop. De winsten kunnen niet hoog genoeg zijn. Geen woord over de pensioendiefstal die al jaren woedt. Enkel veren op hun eigen hoed over een belachelijk “pensioenakkoord”. En de voedselbanken?…die groeien als, nog net niet bedorven, kool. Nep vertoon dus!

  • Pieter Loch
    Geplaatst op 09:23h, 22 augustus Beantwoorden

    Ook ik wil mij aansluiren bij de groep volksbond

  • Erich Noppen
    Geplaatst op 12:58h, 22 augustus Beantwoorden

    Welke idioot zet een italiaan aan het hoofd van de Europeesche Centrale Bank, In Italië is het al een puinhoop. En wij en de andere landen die hun pensioenstelsel wel op orde hebben worden gestraft door de landen die hun financiëen niet op orde hebben (B.V. Griekenland, Italië, Spanje, Portugal en noem ze naar op. voornamelijk de zuidelijke landen. En Rutte doet er niets aan, en lacht alles lekker weg, hij is toch al binnen.

  • RA De Jong
    Geplaatst op 09:54h, 23 augustus Beantwoorden

    Onze paladijnen in Den Haag kwispelen en likken de EU. Zuid Europese landen lachen zich een deuk. Hun schulden verdampen gelijktijdig onze pensioenen en spaargelden. Communicerende vaten. M.a.w. Wij betalen het gelag van een geldverkwistend Europa. Wij kunnen beter een NEU oprichten met Duitsland en de Scandinavische landen met een beperkte ECB. Dat is betrouwbaarder. En die Klaas Knot, Rutte en Koolmees afzetten! Zij azen op de pensioengelden hoe anders moet je hun gedrag anders uitleggen. De pensioengelden renderen goed! Ik wil mijn deel ook terug hebben!

  • T de Vries
    Geplaatst op 09:43h, 03 september Beantwoorden

    Plaats dit artikel van Brouwer wekelijks in de dagbladen, dan wordt demisleidingbekend!

  • C.Boer
    Geplaatst op 10:32h, 21 september Beantwoorden

    Net ’21 september’ een artikel in het AD gelezen over pensioenen geschreven door ene Peet Vogels. Het is een probleem dat dagbladen de door deze, niet deskundige mensen, opgeschreven onzin publiceren. Er van uitgaande dat dagbladen aan waarheidsbevinding moeten doen en hun lezers dit soort onzin moeten onthouden. Dit soort onzin artikelen zet veel mensen op een verkeerd been. Misschien is het zinvol om vanuit de VOHM en andere gepensioneerden organisaties gezamenlijk een duidelijk artikel over pensioenen en pensioenfondsen, rendementen en verplichtingen, in de landelijk dagbladen te plaatsen.

    Als de jeugd eenzelfde hoogte van pensioen wil zal er, in heel veel gevallen, ook meer ingelegd moeten worden en het aantal jaren naar volledige pensioenopbouw omlaag moeten. De volle 40 jaar van volledige pensioenopbouw, is landelijk gezien door een beperkte groep gehaald en zal in deze tijd door weinigen nog gehaald worden.

  • Peter den Braber
    Geplaatst op 17:29h, 23 september Beantwoorden

    Een helder verwoord stuk, Rob. Dank, dat schept ook duidelijkheid naar verschillende generatie groepen, die elkaar alleen maar in de haren lijken te zitten over wie-nu-voor-wie “alles” betaald heeft of moet doen. De suggestie van T. de Vries onderschrijf ik volkomen. Niet alleen voor meer ruchtbaarheid, maar ook als opvoeding voor journalisten die financieel minder onderlegd zijn.

    Ik lees veel frustratie en onmacht in andere reacties. Op zich begrijpelijk en herkenbaar, maar daar ga je geen discussies mee winnen of het gelijk aan je kant krijgen.
    Probeer deze boodschap geaccepteerd te krijgen door politici en vakbonden, aangezien zij de spelers zijn die onze “death & taxes” bepalen…. Lobbyen bij politieke partijen dus.
    En anders fondsen werven en op 1 grote pagina in alle dagbladen dit artikel nog eens plaatsen. Daar kan men dan niet omheen.

  • Aart Prikker
    Geplaatst op 09:27h, 24 september Beantwoorden

    Dat generatie- groepen elkaar in de haren zitten is het gevolg van een verdeel en heerstactiek van de regering en andere lieden. Dat kon je gisteren (23/9) weer beluisteren van de heer Klaas Knot.

  • J.verbart
    Geplaatst op 13:46h, 30 september Beantwoorden

    Ik begin nu de Engelse te begrijpen om Europa te verlaten .Moeten wij Nederlanders ook doen.En Knot en het stelletje in Den Haag
    naar Brussel sturen..

  • Alex van de Wall
    Geplaatst op 14:05h, 11 oktober Beantwoorden

    De hele overheid is ziek, ja gevaarlijk ziek met een stalen gezicht diefstal legitimeren dat soort mensen verdienen geen respect
    en het verhaal waar ze mee komen ze kunnen uren praten zonder iets te zeggen. 75 jaar na de bevrijding de generatie die zich……
    heeft gewerkt waarvan de meesten met 15 jaar zijn gaan werken een land in opbouw dat wordt door die malloten in no time
    afgebroken.Lekker landje zeg met zootje daar in de Haag. Erg ja heel erg bedankt slaap maar zacht je inmorele dromen.

Geef een reactie op Harm Kalk Annuleer reactie