27 nov Risicobeheer op lange termijn (ROL)
Het is alweer meer dan tien jaar geleden dat ik Arno Eijgenraam, de eigenzinnige actuaris uit Amersfoort voor het eerst ontmoette. Sindsdien houden wij contact en wisselen wij ervaringen en opvattingen uit. Arno publiceert regelmatig Nieuwsbrieven van de Stichting ROL waarin hij op evenwichtige manier uitlegt waarom het nu al zo lang misgaat in het Nederlandse pensioenland. Onderstaande column verscheen in zijn meest recente Nieuwsbrief en omdat hij hierin zo duidelijk uitlegt wat er is fout gegaan bij de conceptie van de Pensioenwet in 2006 wil ik mijn lezers deze column niet onthouden.
Modeldoelstelling
Door Arno Eijgenraam 27 november 2022
Ik werkte rond de eeuwwisseling bij de Pensioen- & Verzekeringskamer, die later zou opgaan in De Nederlandsche Bank. Ik had in de jaren negentig zelf meegewerkt aan de Actuariële Principes. Naar moderne maatstaven was dat een behoorlijk amateuristisch toezichtmodel eerst voor verzekeraars en later ook pensioenfondsen. Wij mochten er bijvoorbeeld niet vanuit gaan, dat een financiële instelling over een computer beschikte. Dat waren andere tijden.
Ik heb rond de eeuwwisseling de nieuwe mensen zien binnenkomen die het Financieel ToetsingsKader (FTK) gingen bouwen. Ik stond met open mond te kijken naar de kennis die deze nieuwkomers inbrachten. En daardoor was ik niet kritisch op hoe ze dat deden.
Deze nieuwe mensen kwamen uit de wereld van optiehandel en beleggingsfondsen. In die wereld waren zij heel bedreven in het bouwen van risicomodellen. Maar zij zagen over het hoofd, dat het karakter van beleggingsfondsen heel anders is dan het karakter van pensioenfondsen. Een beleggingsfonds publiceert elke dag een koers; een pensioenfonds heeft verplichtingen over tientallen jaren. Een beleggingsfonds werkt met financiële instrumenten die bestaan uit harde contracten; een pensioenfonds heeft een voorwaardelijke nominale toezegging en streeft naar indexatie. “Streven naar” past niet in de denkwereld van modelbouwers van beleggingsfondsen. Het moet of het moet niet, meer smaken hebben ze niet.
Het verschil in karakter heeft geleid tot essentiële fouten in de modellering van de risico’s van pensioenfondsen. De meest in het oog springende fout is natuurlijk de focus op de korte termijn, die enorme gevolgen heeft gehad op de bedrijfsvoering van pensioenfondsen. Zo geven pensioenfondsen veel geld uit aan derivaten om risico’s op korte termijn te beheersen.
Maar misschien wel belangrijker is de modeldoelstelling. Die is gedefinieerd als: een pensioenfonds moet met 97,5% zekerheid de komende twaalf maanden zijn verplichtingen kunnen overdragen aan een andere pensioenuitvoerder. Dit was een modeldoelstelling die de modelbouwers konden programmeren, maar natuurlijk een heel andere doelstelling dan waar het eigenlijk om gaat: beschermen van de pensioenen van deelnemers.
Die afwijkende doelstelling heeft verstrekkende gevolgen gehad voor de pensioenen. Zo werd een pensioen gemodelleerd als een financieel product dat op de beurs verhandelbaar is. Als je dat doet, dan is de keuze voor de risicovrije rekenrente heel logisch. Feitelijk volgt de hele manier van waarderen van de hele balans van pensioenfondsen uit deze modeldoelstelling. Ook de zogenoemde MVEV-korting, de regel dat pensioenen gekort moeten worden om de buffers te beschermen, komt voort uit deze modeldoelstelling.
Het was maar een klein foutje in het hele proces van bouwen van een nieuw stelsel: buigen van de wereld naar wat in je computermodel past in plaats van andersom. Maar het heeft de hele manier van denken in de pensioenwereld voor vijftien jaar bepaald. En dat werkt nu nog steeds door. Want uit die manier van denken komt de overtuiging voort dat je geen zestig jaar zekerheid èn indexatie kunt bieden tegen een redelijke prijs. En dat heeft weer geleid tot het bedenken van het casinopensioen dat nu voorligt.
ROL Pensioenfondsen heeft dezelfde handschoen opgepakt als de FTK-bouwers twintig jaar geleden. Maar met voortschrijdend inzicht kiest ROL Pensioenfondsen bij slechts één kruising voor een andere afslag. Dat is dan wel de allereerste kruising en daardoor komt ROL Pensioenfondsen heel ergens anders uit: bij pensioenzekerheid met reëel uitzicht op koopkrachtbehoud; bij stabiele premies en een veel eenvoudiger (lees: goedkoper) systeem. Google Earth laat al zien, dat de route via die ander afslag inderdaad daar uitkomt, maar er is nog wat benzinegeld nodig voor onderweg om er daadwerkelijk te komen. Hieronder staat hoe u dat kunt doneren.
Stichting ROL Pensioenfondsen zamelt geld in om het bouwen van een betere pensioenwet, met een zeker pensioen en een reële kans op indexatie te financieren.
Wilt u meer weten over ROL Pensioenfondsen https://www.rol-pensioenfondsen.nl
Wilt u direct doneren? Zo lang we nog geen eigen bankrekening hebben kunt u uw geld storten op NL59INGB0388930837 t.n.v. A.C. Eijgenraam. Deze bankrekening staat geheel in dienst van de stichting.
Geen reactie's