Lang leve Keynes

Lang leve Keynes

We lezen vandaag (18 september 2019) in de krant dat er echt een investeringsfonds komt. Op de golven van de negatieve rente kunnen miljarden worden geleend die worden ingezet voor investeringen in duurzame economische groei. Het gaat om drie onderwerpen: innovatie, onderwijs en infrastructuur. De krant voegt daaraan toe dat dit voornemen getuigt van een grote verschuiving sinds Minister van Financiën Zalm zijn norm voor de overheidsschuld en het tekort op de begroting formuleerde. Dat valt te bezien. De Zalmnorm gaat uit van een vast uitgavenpatroon. Meevallers op het gebied van de overheidsinkomsten worden gebruikt om de staatsschuld af te lossen en tegenvallers leiden niet meteen tot bezuinigingen. Wat dat betreft is de Zalmnorm tijdens de recente crises al losgelaten. De jaren 2009 en volgende jaren kenmerkten zich immers door dramatische bezuinigingen. De Zalmnorm is zelfs al eerder bij het afval gezet: bij de totstandkoming van het Verdrag van Maastricht en het daarop volgende Stabiliteits- en Groeipact. Nee, het voornemen om te gaan investeren met financiering vanuit staatsleningen getuigt van een teruggang naar een veel ouder model: het onderscheid tussen de gewone dienst en de kapitaalsdienst. Het betekent een beweging in de richting van een terugkeer naar de gulden financieringsregel.

De gulden financieringsregel betekent dat de lopende uitgaven, zoals overheidsconsumptie en overdrachtsuitgaven bekostigd worden uit de lopende inkomsten zoals belastingen en accijnzen en dat de overheidsinvesteringen worden gefinancierd uit leningen. Economen grijpen in deze discussie terug op het Harrod-Domar model dat economische groei verklaart vanuit besparingen en de productiviteit van kapitaal. Het is een door en door Keynesiaanse theorie. Harrod-Domar is vanaf de jaren tachtig van de vorige eeuw weggevaagd door het neo-liberalistische denken.

Opvallend dat er nu vanuit de overtuiging dat de sterke economische positie van Nederland op lange termijn alleen kan worden gehandhaafd door overheidsingrijpen, een draai wordt gemaakt in de richting van de oude Keynes. Mij zul je niet horen klagen. De overheid is veel belangrijker dan neo-liberalisten denken. Er is slechts één gevaar: straks dreigt de opbrengst van die gratis staatsleningen weer consumptief te worden gebruikt en dat is in termen van de gulden financieringsregels een doodzonde. Het zou verstandig zijn als het kabinet die vluchtweg deskundig blokkeerde.

Rob de Brouwer

18 september 2019

Geen reactie's

Geef een reactie